Ayak Kemikleri

İnsanların her ayağında üç gruba ayrılan 26 kemik vardır – tarsallar, metatarslar ve falankslar. Bu kemikler ayağa yapı kazandırır ve ayak parmaklarını ve ayak bileğini esnetmek, yürümek, koşmak gibi tüm ayak hareketlerine izin verir.

Ayak üç bölgeye ayrılabilir; arka ayak, orta ayak ve ön ayak.

Temel Anatomi ile Ayaktaki Kemiklerin İsimleri

Tarsal Kemikler

Tarsallar, arka ayağı ve orta ayağı oluşturan 7 düzensiz kemikten oluşan bir gruptur. Bu kemikler proksimal ve distal olmak üzere iki sıra halinde düzenlenmiştir. Proksimal sıradaki kemikler arka ayağı, distal sıradakiler ise orta ayağı oluşturur.

Arka ayak

1. Talus
2. Kalkaneus

Talus, alt bacaktaki iki uzun kemik olan tibia ve fibula ile eklemler yoluyla ayağı bacağın ve vücudun geri kalanına bağlar.

Orta ayak

1. Naviküler
2. Kuboid
3. Orta çivi yazısı
4. Orta düzey çivi yazısı
5. Yan çivi yazısı

Bazı insanlar ayağın iç kısmında normal naviküler kemiğin yanında ekstra bir naviküler kemik (aksesuar naviküler) ile doğabilirler. Bu, ABD’nin tüm nüfusunun yaklaşık %2,5’inde görülen normal bir anatomik varyasyondur.

Metatarsal Kemikler

Bunlar ayağın ön kısmına doğru, ayak parmaklarının altında yer alan 5 uzun kemikten oluşan bir gruptur. Bunlar falanjlar veya ayak parmak kemikleriyle birlikte ön ayağı oluşturur. 

Bunlar baş parmaktan (halluks) küçük parmağa doğru gidildikçe kısalır ve bu sıraya göre numaralandırılır.

Bu kemiklerin her birinin başı, gövdesi ve tabanı vardır. Proksimal taraftaki taban el bileği kemikleriyle eklemlenirken, distal taraftaki baş falankslarla eklemlenir. 

Falanjlar

Ayrıca ayak parmak kemikleri olarak da bilinen bunlar, her ayağın ayak parmaklarında bulunan 14 uzun kemiktir. Yukarıda bahsedildiği gibi bunlar metatarslarla birlikte ön ayağı oluşturur. 

İkinci ila beşinci ayak parmaklarının her birinde 3 falanks bulunurken, ayak başparmağında yalnızca 2 tanesi bulunur. Bu kemikler ayak parmaklarındaki konumlarına göre proksimal (ayak bileğine en yakın), orta ve distal falanjlar (ayak bileklerinden en uzak) olarak adlandırılır. Ayak başparmağının sadece proksimal ve distal falanksları vardır.

Uzun kemikler olduklarından anatomik olarak kafa, gövde ve tabana bölünmüşlerdir.

Ayak başparmağının tabanında, 1. metatarsal ile ayak başparmağının proksimal falanksı arasındaki eklemin yakınında iki küçük top şeklinde sesamoid kemik vardır. Bu kemikler birden fazla tendon için bağlantı noktası görevi görür ve ayak başparmağının hareketine yardımcı olur.

Ayak Kemiklerinin Oluşturduğu Eklemler

Arka Ayakta

1. Ayak bileği eklemi: Talus, tibia ve fibula arasındaki sinovyal eklem
2. Subtalar eklem: Talus ve kalkaneus arası

Orta Ayağın

1. Talonaviküler: Talus ve naviküler kemikler arası
2. Kalkaneoküboid: Kalkaneus ve küboid arası
3. Intercunneiform: Üç çivi yazısı arasında
4. Tarsometatarsal (TMT): Distal tarsal kemikler ile metatarsalların tabanı arasında

Ön Ayakta

1. Metatarsofalangeal (MTP): Metatarsalların başı ile proksimal falanjların tabanı arası.
2. İnterfalangeal eklemler: Her bir ayak parmağındaki falanjlar arası. Ayak başparmağının yalnızca 1 interfalangeal eklemi varken geri kalan ayak parmaklarının her birinde 2 tane bulunur. 

Kaslar, Bağlar ve Tendonlar

Ayağa birçok kas, bağ ve tendon bağlıdır, bu da tüm küçük ve büyük hareketlere yardımcı olur. En önemli eklentiler aşağıda belirtilmiştir.

Kaslar

• Peroneal
• Ön tibialis 
• Posterior tibialis 
• Uzatıcılar
• Fleksörler

Tendonlar ve Bağlar 

• Aşil tendonu
• Plantar fasya 
• Plantar kalkaneonaviküler bağ
• Kalkaneoküboid bağ

Referanslar

1. Ayak kemikleri: Bilmeniz gereken her şey – Medicalnewstoday.com
2. Ayak ve Ayak Bileğinin Anatomisi – Orthopaedia.com
3. Ayak Kemikleri – Foot-pain-explored.com
4. Ayağın Anatomisi – Arthritis.org 
5. Ayaklar (İnsan Anatomisi): Kemikler, Tendonlar, Bağlar ve Daha Fazlası – Webmd.com